Củ năng là một loại thực phẩm có rất nhiều công dụng đặc biệt là trong chế biến thức ăn. Đây là nguyên liệu không thể thiếu trong các món chè thạch hay trà sữa giải khát vào ngày hè.
Ngoài ra trong Đông y chúng cũng được sử dụng trong rất nhiều các bài thuốc chữa bệnh hiệu quả. Để tìm hiểu kỹ hơn về loại thực phẩm đa năng này bạn có thể tham khảo thông tin sau.
Nội dung
Tìm hiểu chung
Có lẽ nhiều người nghe tên có thể vẫn chưa biết củ năng là củ gì, hình dáng thế nào. Tuy nhiên đây là một thực phẩm khá quen thuộc được sử dụng rất nhiều trong các món ăn Việt.
Trong dân gian người ta còn gọi chúng với những cái tên như năng ca, mã thầy hay ô vu.
Ngoài ra cũng có nơi gọi là địa lê hay năn hay gọi Hắc sơn lang và Hồng tử cô,…
Bên cạnh là một nguyên liệu chế biến thức ăn thì nó cũng được dùng phổ biến để chữa bệnh.
Khu vực được trồng nhiều nhất ở nước ta là tại những vùng núi phía bắc giáp với Trung Quốc. Còn ở miền nam thì sẽ tìm thấy nhiều ở các vùng trũng như đồng bằng sông Cửu Long.
Tìm hiểu về đặc điểm
Năng thuộc một loài cây thân thảo có đốt với chiều cao trung bình khoảng từ 15 đến 60 cm. Thân cây có màu xanh xám, ngoài đốt ra thì còn có các khía dọc, khô và nhẵn, không lá.
Các lá nhú ra nhưng không phát triển được nên tạo thành các bẹ hình trụ nhỏ bao quanh thân.
Cây thường được trồng ở những nơi có vị trí nước trũng với phần củ nằm ngập chìm trong nước. Vỏ bên ngoài có màu đen tím tương tự như vỏ hành khô, ruột bên trong có màu trắng tinh.
Củ to, hình giống quả trứng hay hạt dẻ, vị trí gần rễ hơi cùn, ăn rất giòn và ngọt. Mỗi cây sẽ có mọc một hoa nhỏ khi đủ trưởng thành, nằm ở phía ngọn có màu nâu vàng.
Muốn bảo quản được củ này bạn cần lưu ý là để nguyên phần vỏ rồi bảo quản tủ lạnh. Nếu còn vỏ có thể giữ 2-3 tuần nhưng nếu đã lột vỏ thì chỉ có thể để 2-3 ngày.
Hoặc nếu lỡ bỏ vỏ thì bảo quản đông đá, cả chín và sống đều sẽ giữ được khá lâu.
Tìm hiểu về công dụng
Trong Đông y người ta rất coi trọng loại thực phẩm này với nhiều chức năng hỗ trợ chữa bệnh.
Đầu tiên là nó có khả năng giải rượu hiệu quả, hạn chế được các chất độc trong rượu bia. Cơ thể chúng ta sẽ cảm thấy khó chịu, chỉ cần ép nước mã thầy cùng chanh và muối uống.
Ngoài ra các chất béo điển hình là acid linoleic rất tốt cho phát triển thần kinh và tim mạch. Tinh bột và các chất xơ có tác dụng làm tiêu hóa chậm giúp cải thiện sức khỏe đường ruột.
2 thành phần được nhắc đến khá nhiều trong hạn chế các virus và ung thư là flavonoids cùng polyphenolic. Cũng được tích hợp trong thực phẩm này, ngoài ra chúng còn hỗ trợ dạ dày và trị mất ngủ.
Vấn đề kém ăn ở người lớn tuổi cũng được giải quyết nhờ ép nước mã thầy uống, ăn sống. Ngoài ra đối với những người mắc bệnh về thận hay đái tháo đường ăn củ này cũng rất tốt.
Bên cạnh những công dụng thần kỳ thì người dùng cũng cần lưu ý một số vấn đề như sau. Đây là một loại củ mọc dưới nước nên rất hạn chế ăn sống vì có thể nhiễm sán cao.
Đặc tính của mã thầy là có tính hàn nên không nên dùng cho người hư hàn, dễ nhiễm lạnh,… Mỗi tuần cũng chỉ nên ăn từ 1 đến 2 lần và phải gọt sạch sâu loại bỏ vi khuẩn.
Tìm hiểu cách làm chè
Hiện bạn sẽ không cần băn khoăn về việc củ năng mua ở đâu hay củ năng bán ở đâu? Hầu hết mọi khu vực nước ta đều phân phối củ tươi sống hoặc các sản phẩm được chế thành.
Và giờ người ta thường tán chúng ra thành bột mịn để dễ sơ chế trong các món ăn hơn. Bột củ năng được sử dụng để nấu trà sữa hay làm thạch và đặc biệt dùng để làm chè.
Sau đây là cách nấu chè củ năng đơn giản, giải khát cho ngày hè oi nồng và nóng bức.
Đầu tiên là cần chuẩn bị 200 gam củ, 120 gam bột năng, củ dền, đường sữa, nước cốt dừa.
Năng sống mang đi rửa sạch rồi thái hạt lựu còn dền thì mang đi xay để lấy nước cốt. Cho năng vào tô cùng với nước cốt dền và một chút nước lọc trộn đều và chờ lên màu.
Sau đó vớt ra và trộn đều cùng bột năng, có thể thêm chút nước để bột dễ bám hơn. Rây qua phần bột thừa rồi đun một nồi nước sôi và đổ vào luộc chín đến khi nổi lên.
Để các viên không dính vào nhau thì nên vớt ra một tô nước lạnh ngâm khoảng 2 phút trước. Rồi mới đổ ra rổ cho ráo nước, tiếp đến là đun nước cốt dừa cùng nước, đường, sữa tươi.
Mỗi thứ khoảng 60 ml, đun nhỏ lửa, khuấy đều đến khi sôi thì tắt bếp để cho nguội ấm. Và giờ cho củ ra bát, chan nước cốt dừa lên là có ngay món chè củ năng béo ngậy.
Tìm hiểu cách làm thạch
Cách làm thạch củ năng cũng khá đơn giản với nguyên liệu là 400 gam củ cùng 100 gam bột. Ngoài ra còn có đường cát và có thể sử dụng thêm một chút siro tạo màu, vị tùy ý.
Đầu tiên là gọt vỏ rồi rửa qua bằng nước muối cho trắng rồi mang đi sắt nhỏ hạt lựu. Để cho ráo nước rồi trộn với một chút siro cho bắt mắt hoặc cũng có thể để trắng nguyên.
Tiếp đến là cho đường cát vào đảo đều và để ngâm khoảng 20 phút rồi lăn bột và rây.
Cho 1L nước vào nồi đặt lên bếp đun sôi rồi cho phần củ vào đun đến khi nổi lên. Dùng chiếc muôi thủng để chao những hạt nổi lên và thả vào một tô nước lạnh đã chuẩn bị.
Đảo qua phần vừa được vớt ra để tránh bị dính và nhanh nguội rồi vớt ra để ráo nước.
Phần thạch này có thể đánh thêm chút đá ăn ngay hoặc cho vào chè hay trà sữa đều ngon. Trà sữa củ năng chắc chắn sẽ là thức uống giải nhiệt vô cùng ưa thích trong những ngày hè.
Ngoài những món giải khát thì bạn cũng có thể xào với thịt, tôm hay nấu canh cũng rất ngon. Đây là một loại thực phẩm được các bà nội trợ rất ưa thích để sáng tạo và chế biến.
