Con vắt là một loài côn trùng chuyên sống trong các cánh rừng và bu bám vào người đi lại. Tuy không gây ảnh hưởng đến tính mạng con người trực tiếp như loài nhện hay rắn độc trong rừng.
Nhưng chúng vẫn luôn là một nỗi ám ảnh và khiếp sợ khiến con người ta cực kỳ e dè. Vậy con vắt là con gì và cách trang bị để tránh gặp chúng khi đi rừng như thế nào?
Nội dung
Tìm hiểu chung
Con vắt rừng là một côn trùng thuộc ngành giun đốt Annelida, lớp Hirudinea khá tương cận với loài đỉa. Chúng có 5 chi bao gồm 15 loài và có rất nhiều ở các khu vực nhiệt đới ẩm ướt.
Vào mùa mưa hoặc mùa hè mà có mưa rào thì vùng rừng núi xuất hiện rất nhiều loài này.
Người đi rừng bị chúng tấn công bằng cách bám vào cơ thể và hút máu rất khó phát hiện.
Tuy không trực tiếp gây chết người nhưng nếu chúng ký sinh ở khí quản, mũi cũng rất nguy hiểm.
Tìm hiểu về đặc điểm
Vắt sinh sống ở đất trong rừng là một loài chuyên đi hút máu những người mà chúng bám vào. Quanh miệng chúng có một tuyến nước bọt tiết ra chất có thể làm chống đông máu là chất Hirudin.
Chất này sẽ chảy vào chỗ mà loài này hút máu để máu cứ chảy ra mãi và không đông. Nếu chúng ký sinh ở một số cơ quan bên trong có thể sẽ dẫn đến một số bệnh lý.
Vắt khi ở trạng thái nghỉ sẽ có kích thước trung bình dài khoảng từ 2 cm tới 4 cm. Chúng có các giác bám ở đuôi và đầu và di chuyển bằng cách co lại thân rồi lết đi.
Trên thân mình có 33 đốt sống, là loài không ưa lạnh với nhiệt độ thích hợp là 24-28 độ.
Mỗi lần thực hiện hút máu chúng có thể làm liên tục trong 20 phút đến 1 tiếng không ngừng. Và khi hút đầy máu thì khối lượng cơ thể của chúng có thể tăng lên gấp 7 – 8 lần.
Chúng chỉ nhả khi đã hút đủ lượng máu và rất khó để kéo ra, lực bám khoảng 150-250 gr. Thời gian hoạt động chủ yếu của loài này là từ 5 – 8 giờ sáng và 17 – 19 giờ tối.
Nhất là thời điểm sau mưa khiến môi trường ẩm ướt và nhiệt độ giảm chúng dễ xâm nhập hơn. Những bộ phận ấm trên cơ thể như đùi, cổ, lưng rất thu hút chúng ký sinh và hút máu.
Có khi chúng chui từ dưới đất bò lên giày rồi luồn vào quần áo và bám vào cơ thể. Hoặc cũng có khi chúng rơi từ trên cao xuống bám vào cổ, chúng phải cần 1 phút để cắn.
Và cần khoảng 2- 3 phút mới bắt đầu hút máu chứ không hút ngay khi bám vào cơ thể. Hình ảnh con vắt và hoạt động của chúng luôn là nỗi ám ảnh, sợ hãi với người đi rừng.
Triệu chứng khi bị cắn
Vì sống ở đất nên vắt rất khát máu và ẩn núp rất kỹ, khó có thể phát hiện được. Trong hốc đá, suối, dưới các tán lá, khi có người hoặc động vật đi qua chúng sẽ bám vào.
Lúc mới đầu bị cắn thì chỉ cảm thấy hơi ngứa nhưng khi vắt phun chất Hirudin thì sẽ nhói. Chỗ bị hút sẽ thấy gai gai và máu tuôn ra sẽ rất khó ngừng phải chờ hơn 10 phút.
Vì vậy bị cắn sẽ rất nguy hiểm, tuy nhiên cũng không vì quá lo mà giật ngay chúng ra. Chúng bám rất chặt, nếu không gỡ ra cẩn thận bạn có thể sẽ khiến vết thương thêm to hơn.
Nên loại bỏ vắt ra khỏi người sớm nhưng nếu phát hiện muộn thì nên từ từ gỡ vòi hút.
Nếu chúng chui vào những bộ phận như mũi, ống tiêu hóa hay khí quản thì đặc biệt nguy hiểm. Lúc này cần gọi cứu trợ ngay để sơ cứu kịp thời nếu không sẽ ảnh hưởng tới tính mạng.
Cách sơ chế khi bị cắn
Khi đi rừng bạn nên chuẩn bị một chiếc bật lửa hơ vào chỗ bị cắn để vắt nhả ra. Hoặc bạn có thể dùng một chút muối sạch và sát trực tiếp để sát trùng và tránh gây viêm.
Sau đó sử dụng băng gạc y tế để băng bó lại giúp cố định vết thương và cầm máu. Tuyệt đối không được gãi vào vết cắn vì như vậy sẽ khiến nó bị xước và rách to hơn.
Sau 15 phút thì lại kiểm tra lại vết cắn để xem đã cầm máu và cần thay băng không. Đây đều là những kỹ năng rất cơ bản mà người đi rừng nên biết và cần phải trang bị.
Nếu đã xác định đi leo núi hay khám phá rừng thì nhất định phải có những vật dụng này. Hoặc bạn cũng nên đi cùng những người có kinh nghiệm và hiểu biết để chuyến đi an toàn hơn.
Vì nếu không sơ chế kịp thời, chẳng may vắt ký sinh tại nơi trọng yếu sẽ rất nguy hiểm.
Cách phòng chống khi đi rừng
Hiện nay, để trang bị cho người đi rừng người ta không thể thiếu những loại thuốc giúp chống vắt. Hoặc bạn cũng có thể tự sơ chế theo bài thuốc dân gian nhờ nguyên liệu như chanh, dấm, vôi,…
Thuốc bôi không chỉ ở bên trong mà còn cần bôi cả ở trang phục bên ngoài để đuổi vắt. Để đảm bảo an toàn nhất thì nên xịt khắp mọi trang phục để chúng sợ mà không chui vào.
Khi thời tiết khô thì bôi thuốc từ chân lên đến gối, còn mưa thì nên bôi toàn cơ thể. Hoặc có thể sử dụng thuốc dạng xịt sẽ dễ thao tác hơn, xịt một lượt từ trong ra ngoài.
Sử dụng loại tất chuyên dụng để chống vắt khi đi rừng để tránh chúng chui từ giày dép lên. Những chất liệu như len hay nilon sẽ khiến chúng di chuyển khó khăn và sẽ khiến chúng rơi xuống.
Khi di chuyển trên chất liệu này nhiều lắm chúng cũng chỉ có thể di chuyển được khoảng 10 cm. Trang phục cần kín đáo, có cổ, ống tay dài và che chắn tốt để chúng không thể xâm nhập.
Cho ống quần vào bên trong tất và khi thấy chúng trên quần áo phải búng đi ngay lập tức. Không được ngồi tại những những nơi có lá mục, ngồi xuống đất hay nơi rậm rạp ở trong rừng.
Không nên đứng hay ngồi lâu tại 1 chỗ, tìm những chỗ thoáng mát như mỏm đá để nghỉ ngơi.
Nếu muốn dừng lại nghỉ cắm trại trong rừng thì cần quét hết lá mục rồi xịt thuốc xung quanh. Hoặc có thể đốt lửa để xông khói và rắc rải muối trên mặt đất để xua đuổi vắt đi.
Bạn cần hết sức chú ý trang bị an toàn để có chuyến đi rừng trọn vẹn, ý nghĩa nhất.
Tham khảo :
- Cách tìm kiếm Hiệu thuốc gần đây nhất ở đâu nhanh chóng để mua thuốc dự phòng
- Chức năng của ADN là gì ? Những ứng dụng khi xét nghiệm ADN
