Nếu hoa đào, hoa mai là biểu tượng ngày Tết, hoa phượng gắn liền với tuổi học trò hồn nhiên.
Thì hoa sala được coi là biểu tượng linh thiêng của chốn cửa Phật với nhiều ý nghĩa sâu sắc. Đây là loài hoa có từ xa xưa, trong truyền thuyết và tồn tại cho đến hiện nay.
Có lẽ nhiều người vẫn còn hơi xa lạ với cái tên này. Tuy nhiên lại cảm thấy thân thuộc với các tên gọi khác của nó.
Cùng tìm hiểu về loài cây này với những đặc điểm vốn có cũng như cách trồng & chăm sóc.
Nội dung
Giới thiệu hoa sala
Đã có rất nhiều những vần thơ, bài hát nói về loài hoa diệu kỳ này. Cho thấy sự linh thiêng, trang trọng, nó sẽ làm cho tâm hồn con người trở nên nhẹ nhàng hơn.
Mọi người thường gọi chúng với cái tên hoa vô ưu hay đầu lân/ ngọc kỳ lân/ hàm rồng/ thala.
Cây thường được trồng ở đình, chùa, di tích lịch sử, khu du lịch, tham quan trang nghiêm.
Ở một số khu đô thị còn được trồng với mục đích là lấy bóng mát. Đôi khi mọi người đã gặp nhưng không nhận ra hoặc không biết tên gọi.
Truyền thuyết kể lại Đức Phật đã được sinh ra tại vườn Lumbini, dưới bóng cây vô ưu.
Khi mất đi, Người cũng chọn đó là nơi đi về chốn vĩnh hằng trong sự thanh thản, an nhiên.
Có thể nói loài cây này có nhiều đặc điểm rất dễ nhận diện. Cũng như có rất nhiều ý nghĩa ẩn sâu bên trong mà có thể ít ai biết đến.
Cây vô ưu bắt nguồn từ đâu?
Sala thuộc họ lộc vừng với tên khoa học là Couroupita Guianensis, bắt nguồn từ khu vực Nam Mỹ.
Ở đất nước Phật giáo Ấn Độ, Nam Á hay các nước nhiệt đới được trồng nhiều. Sau một thời gian đã tới châu Á và Việt Nam cũng được du nhập giống cây này.
Nhà thực vật học Aublet người Pháp đã đặt tên cho loài cây này cách đây 265 năm. Đó cũng là khoảng thời gian sala có mặt và tồn tại trên thế giới.
Đặc điểm của cây sala
Nhìn chung cây to, cao với độ phủ của hoa từ gốc đến ngọn. Chiều cao trung bình của loại cây này khoảng 30m, có nhiều cây trội hơn lên đến 40, 50m.
Độ dài của một chùm hoa có thể lên đến 3 mét – khó tìm được loại hoa nào như vậy. Đặc điểm cụ thể các bộ phận của cây sala như sau.
Thân cây cao, thẳng, là dạng thân gỗ, có vỏ cứng màu nâu xám chia làm nhiều nhánh. Tán lá xòe rộng với độ che phủ tốt nên được tận dụng để làm cây che bóng mát.
Lá cây mang màu xanh thông thường, nổi rõ những đường gân. Cuống lá dài 20-30mm, bản rộng của lá là 40mm.
Gây chú ý nhất chắc chắn vẫn là hoa sala mọc xuyên suốt từ gốc lên đến ngọn cây. Và cả ở những cành cây, chạc nhỏ với mật độ dày đặc.
Các chùm hoa thường dài 1 đến 1,5m, nối liền nhau với màu đỏ hồng bắt mắt. Nếu trồng và chăm sóc tốt có thể lên đến 3m trông rất kích thích thị giác.
Cánh hoa đỏ hồng, bên ngoài phơn phớt vàng với 6 cánh cong cong uyển chuyển. Không chỉ mang vẻ đẹp kiêu sa, trang trọng mà mùi hương của nó vô cùng quyến rũ.
Không hề gay gắt mà thơm thơm nhẹ nhàng, đi vào lòng người. Khiến cho người ta có cảm giác yên bình, thanh thản trong tâm.
Đặc biệt còn nở quanh năm nên rất được yêu thích. Khi kết thúc một chu kỳ hoa thì quả sẽ được hình thành.
Quả sala khá to, tròn, bán kính có thể đạt 12cmm với cuống quả dài. Quả vô ưu có màu nâu đậm, hình dạng tựa như quả sung sắp chín, bên trong gồm nhiều hạt.
Cách trồng hoa sala
Cách nhân giống cây vô ưu chủ yếu là sử dụng hạt, nên trồng với phân hữu cơ. Sau khi trồng thì bón một lượng phân dày 20cm để cây nhanh mọc rễ.
Chỉ sau 3 năm cây có thể vươn cao đến 4m, thân cây đường kính 10cm. Sau đó cây lớn chậm lại mà chuyển sang phát triển cành, lá cây.
Trải qua 10 năm từ khi gieo trồng thì cây mới ra hoa, trải từ gốc lên ngọn cây. Trong thời gian đầu thì tiến hành bón phân 6 tháng 1 lần & tưới nước.
Đối với khí hậu Việt Nam cây có thể phát triển rất mạnh nếu được trồng trong đất phù sa. Hoặc các loại đất phèn, đất giàu dinh dưỡng với độ tơi xốp cao.
Cây sala ưa ánh sáng với độ phát triển chậm, bù lại có thể thích nghi nhiều loại khí hậu. Hơn nữa không cần phải bỏ quả nhiều công sức để chăm sóc. Vì cây vô ưu rất dễ sống, ít bị sâu bệnh.
Hoa sala có ý nghĩa gì?
Sala mang ý nghĩa sâu sắc, thiêng liêng, là hình ảnh cho sự tinh khiết. Nó làm cho con người ta thư thái khi nhìn ngắm, lòng nhẹ nhàng khi ngửi hương thơm.
Đúng như cái tên vô ưu, nó mang đến sự an tâm, vô lo vô nghĩ, tránh mọi ưu phiền. Cây thuận theo quan niệm phồn thực trong Phật giáo về sinh – diệt – tái tạo.
Đức Phật sinh ra và mất đi đều ở dưới bóng cây vô ưu. Điều này đã lý giải tại sao cây lại có ý nghĩa thiêng liêng, trang trọng.
Cây thể hiện được sự thánh thiện, hiền từ của Đức Phật từ bi. Khi đi chùa chiền người ta thường đứng dưới bóng cây niệm Phật. Khi đó họ sẽ cảm thấy tâm tĩnh lại, xóa mọi ưu phiền, tâm hồn nhẹ nhàng hơn.
Ứng dụng của cây sala trong đời sống và y học
Bên cạnh ý nghĩa Phật giáo thì cây còn được ứng dụng nhiều trong đời sống. Không chỉ được trồng trong đình, chùa, miếu, nơi trang trọng, linh thiêng.
Mà chắc chắn sẽ rất dễ bắt gặp loại cây này ở công viên, bệnh viện, khu đô thị. Bởi cây được dùng để cho bóng mát, là cây cảnh trang trí cho khuôn viên.
Nhiều gia đình Việt sử dụng hoa thả vào trong nước để trang trí trong nhà. Không chỉ mang đến mùi thơm dễ chịu mà còn tăng sự trang nhã, sang trọng cho ngôi nhà.
Trong Đông y, lá cây được sử dụng làm thuốc với tác dụng chữa bệnh về da (lở loét, ngứa,…). Lá non có thể dùng để giảm đau nhức răng rất hiệu quả.
Quả sala có mùi hơi thối nhưng sau khi xử lý thì có thể bào chees thuốc khá sinh. Với hiệu quả giảm đau dạ dày hoặc dùng khi bị cảm lạnh.
Thân/ vỏ cây được các thầy thuốc áp dụng chữa các bệnh về sốt rét, cảm lạnh. Tuy nhiên đều phải được bào chế, pha trộn và sử dụng đúng cách.
