Biệt danh “sò vương” nhắc đến ai cũng nghĩ ngay sò tai tượng với vẻ đồ sộ. Một trong những loài khổng lồ nhưng nguy cơ biến mất cao.
Vì thế đang được bảo tồn về nhiều mặt, gây ấn tượng mạnh nếu ai nhìn thấy lần đầu. Đặc điểm của chúng cũng khác lạ so với động vật cùng loại.
Nội dung
Giới thiệu
Danh pháp khoa học của loài này là Tridacna gigas, thuộc động vật ăn thịt. Nằm trong lớp động vật không xương sống, có tuổi thọ đáng kinh ngạc.
Có cá thể sống được trên 100 năm, bắt nguồn từ Thái Bình Dương. Một số xuất hiện nhiều ở Ấn Độ Dương, chủ yếu là ở các rạn san hô dưới đáy biển.
Kích thước mỗi con trung bình từ 1 đến 2 mét, nặng khoảng 200kg. Chúng sống dưới sâu khoảng 20 mét tính từ nước biển, nhưng đang suy giảm.
Đặc biệt là số lượng do môi trường thay đổi, chúng là động vật cộng sinh. Sống cộng sinh, hấp thụ dinh dưỡng từ tảo Zooxanthellae như cặp “tri kỷ”.
Chúng có vỏ cứng dạng lượn sóng, 6-7 nếp gấp với tảo ở 2 bên. Hàng ngày mở vỏ quang hợp, lấy ánh sáng để duy trì sự sống.
Loại sò này sống ở các khe hẹp nên khó đánh bắt, hoặc bám rất chắc vào vách đá. Việc mở vỏ để lấy thịt cũng khó khăn không kém, mất thời gian và phải có kỹ thuật.
Đặc điểm là vỏ cứng, to như chiếc mâm, miệng lượn sóng, ngậm chặt. Sò tượng có hai mảnh vỏ úp vào nhau, bên trong là thân mềm giống chai, sò huyết,.. Vỏ có rất nhiều màu khác nhau, thịt tươi ngon nhất có lẽ là ở Nhật, vùng Okinawa.
Giá trị dinh dưỡng
Khá quý hiếm nên giá trị cực cao, tuy nhiên giá trị dinh dưỡng cũng không kém. Trong nó có nhiều chất tốt như vitamin các loại (A, C,…), chất béo, kẽm, sắt và cả canxi.
Đều là những chất phục vụ sức khỏe và cực kỳ cần thiết, cần bổ sung mọi thời điểm.
Thịt thơm, ngon, trắng ngần, dai giòn, đặc biệt là lạ miệng nên nấu súp, canh hay lẩu phù hợp.
Ngoài phần thịt thì phần vỏ cũng có vai trò làm đồ trang trí như vòng tay, vòng cổ. Hoặc làm các món đồ mỹ nghệ cực đẹp, những sản phẩm chế tác từ chúng vô cùng đẹp. Lấp lánh có màu óng như ngọc trai hoặc đa màu sắc có độ quý phái nhất định.
Ngoài ra nếu thả trong bể cá nước mặn với bộ lọc sủi có rất nhiều lợi ích. Làm tăng điều kiện nước cho các sinh vật khác, lọc được khí thải, cải thiện nước.
Điều kiện sinh trưởng
Thức ăn chủ yếu của sò tai tượng khổng lồ đến từ loại tảo đơn bào mà nó cộng sinh.
Dù sống ở vùng biển nghèo nàn về thức ăn nhưng chúng vẫn có thể đạt 200kg, kích thước 2m.
Chính là do loại tảo ấy hấp thụ dinh dưỡng rồi chuyển cho sò tượng nguồn thức ăn khổng lồ.
Ngoài ra thì sò cũng một phần nuôi lại tảo nên người ta mới khẳng định chúng sống cộng sinh.
Đây là động vật lưỡng tính, không di chuyển nên sinh sản khá đặc biệt. Chỉ đứng im một chỗ phun cả tinh trùng & trứng vào nước.
Có chất kết dính nên dễ thụ tinh ngay trong môi trường nước. Mỗi con thụ tinh có thể phun đến 500 triệu trứng/ lần nên khả năng sinh sản ở mức cao.
Ánh sáng rất cần thiết với sò tai tượng, chúng hấp thụ thông qua tảo để phát triển. Dù là ánh sáng tự nhiên hay huỳnh quang, thấp hay cao chúng đều đón nhận.
Đặc biệt không ưa nước trực tiếp xối vào hay dòng nước chảy mạnh và xiết. Ưa nơi nước nhẹ và chảy gián tiếp hơn. Vì nước mạnh có thể khiến chúng bị ức chế khả năng lọc nước.
Theo thông tin, sò tai tượng đang giữ kỷ lục lớn nhất đạt 3,4 tạ – 1,15m vào năm 1984. Trước đó cũng đã tìm thấy một cá thể ở Indonesia, ở Bắc Sumatra với cân nặng 2,3 tạ.
Cách tách vỏ
Để chế biến được thì trước hết phải tách được lớp vỏ cứng, thường dùng cán dao. Nhưng không phải cậy một lần là được mà phải cậy từng tí một ở khe.
Khi cậy hết lượt thì dùng sức tách 2 mảnh vỏ về hai phía, không cần quá nhiều sức. Nhiều người không biết lấy cán dao cậy trước mà dùng sức tách luôn.
Chú ý làm sao không khứa vào thịt, vẫn giữ được trọn vị tươi ngon từ biển. Như vậy món ăn mới có giá trị cả về kinh tế và dinh dưỡng mà nó sở hữu.
Phần nang mềm và viền ở thân giữ lại chế biến, đó cũng là phần ngon nhất. Tuy nhiên phần thịt này có nhiều nhớt, việc loại bỏ sạch nhớt cũng nên chú ý.
Rửa thật kỹ cho trơn, hết nhớt mới thái mỏng dạng lát. Ngoài ra phần vòi hay thịt cũng sử dụng được và làm đa dạng món.
Các món với sò tai tượng
Món nào được chế biến từ sò tượng cũng rất ấn tượng làm người thưởng thức nhớ mãi.
Ngon nhất vẫn là sashimi – tinh hoa ẩm thực nằm trọn trong đó. Những lát mỏng xếp thành cuộn tròn với miến tươi, sau đó chấm nước tương kèm mù tạt.
Vị ngon tê tái thấm dần vào đầu lưỡi, xuống họng tạo nên tổng thể món ăn đỉnh cao.
Cộng thêm bày trí trên chiếc thuyền gỗ càng bắt mắt, điểm các sợi rong nho và tía tô. Nếu có dịp đến Okinawa nhất định phải thử món ăn này không sẽ rất uổng phí.
Ngoài ra phổ biến hơn là nướng mỡ hành, món này có thể lột tả được hết vị tinh khiết.
Tách phần thịt sơ chế thật sạch, thái lát rồi xếp trở lại vỏ. Nướng trên than hoa, phết hành phi với mỡ lên trên, kèm theo đậu phộng. Khi ăn chấm với tương và mù tạt là chuẩn nhất, hương vị đậm và béo.
Cũng có thể nấu cháo bồi bổ, nên ninh phần gạo nếp trước cho nhừ. Phần thịt đem thái nhỏ và xào trước với các gia vị cho thấm vào từng thớ. Sau đó mới cho vào cháo, đun sôi lên, thêm hành lá, tía tô thơm ngon.
Đơn giản hơn thì đem hấp cách thủy nguyên phần thịt, khi ăn chấm muối và ớt xanh giã. Kèm bánh tráng và rau thơm, rất ngọt, dai dai mà không ngán.
Những ai thích món xào có thể đem xào với bơ, đun bơ cho tan ra dậy mùi. Rồi cho ớt và hành vào phi, tiếp đến mới cho thịt sò tượng vào.
Đảo đều đến khi chín, có thể thêm chút hành lá băm kèm lạc rang giã dập. Hương vị hòa quyện giữa chúng mang đến món ăn tuyệt hảo.
