Cây đào lộn hột hay cây điều (theo cách gọi của người Bắc) vốn gần gũi với người Việt Nam. Cũng giống như lúa, mía,..chúng cũng có đóng góp nhiều thành tựu trong phát triển nền kinh tế.
Theo tạp chí kinh tế, đây là nông sản chủ lực trong xuất khẩu ở nước ta. Ở một số địa phương, cây còn mang giá trị nhân sinh, giúp bà con vùng cao thoát nghèo.
Nội dung
Nguồn gốc
Cây điều (đào lộn hột) được đặt tên theo các nhà nghiên cứu là Anacardium Occidentale. Chúng là một loại dược liệu phân bố ở Chúng còn du nhập đến hơn 50 quốc gia trong đó có cả Việt Nam. phía Đông Bắc Brazil.
Trước đó, loài thực vật này vốn chỉ là loài cây mọc hoang ở các vùng đất trống. Sau này, những người ở xứ Bồ Đào Nha đã du nhập loài cây này vào Ấn Độ. Và chúng bắt đầu được trồng rộng rãi ở vùng Đông Phi và Châu Á.
Thời gian đầu, chúng chỉ có công năng duy nhất là giữ đất, chống xói mòn và tạo độ che phủ. Thế nhưng, khi người ta dùng thử quả đào và dần phát hiện giá trị của chúng.
Loại dược liệu này mới thực sự được mang ra bán rộng rãi từ đó đến nay. Nhiều người mở đồn điền trồng điều để bán và những cây điều bắt đầu tham gia vào nền công nghiệp thực phẩm.
Hiện nay, quốc gia trồng điều nhiều nhất chính là Ấn Độ – cái nôi của hương liệu trên thế giới. Chúng còn du nhập đến hơn 50 quốc gia, Việt Nam cũng là nước góp mặt trong đó.
Và đang là loài cây công nghiệp có danh mục chế biến đa dạng sản phẩm nhất.
Hiện Việt Nam đang đạt sản lượng xuất khẩu điều lớn trên thế giới . Chủ yếu các vựa đào lộn hột lớn đều thuộc về Đông Nam Bộ và Nam Trung Bộ.
Đặc điểm sinh thái
Cây điều là loài thực vật có tuổi thọ cao và có thể lên tới khoảng 50 năm. Trong khoảng từ từ 10-20 năm đầu tiên sau khi cây trưởng thành, năng suất cho quả lớn. Cây khá là phổ biến ở khu vực Tây Nguyên, số khác là Đông Nam Bộ.
Rễ: Bộ rễ của chúng là loại rễ mọc ngang, phát triển cực kì mạnh. Rễ ăn rất sâu vào trong lòng đất, hút nước, hút chất dinh dưỡng. Nếu được trồng ở những nơi có đất tơi xốp thì khoảng 3 tháng, rễ đã đạt chiều dài 80cm.
Khi trưởng thành, chiều sâu của bộ rễ có thể đo được là gần 2m trong lòng đất. Bán kính của khu vực rễ khoảng từ 50-60cm. Tạo điều kiện thuận lợi để chúng có thể sinh trưởng tốt trong môi trường khô hạn.
Thân: Là loài cây công nghiệp nên thân cây đạt chiều cao khoảng từ 6-8m. Và nếu môi trường sống thuận lợi, đào lộn hột có thể cao đến 10m.
Thân cây điều có rất nhiều mủ, mủ của chúng nếu dính vào da rất dễ bị phỏng. Ngoài ra, nếu để dính vào quần áo thì rất khó mà giặt cho sạch. Đào lộn hột thuộc dạng ưa sáng, cho nên chúng chỉ hợp với những nơi có cường độ sáng mạnh.
Tán của chúng giống như cây dù, nên tỉa bớt phần cành ở phía dưới để cây vươn cao hơn.
Lá điều mọc chủ yếu ở khu vực ngọn hoặc đầu cành và dài khoảng 20cm. Phiến là khá là dày, mặt lá hơi bóng và có nhiều đường gân nổi bật. Khi còn non, lá có mà xanh nhạt hoặc hơi đỏ nhẹ, khi giàu lá chuyển qua xanh lục đậm.
Giá trị kinh tế
Nhân điều có giá trị lớn xét về mặt kinh tế khi chúng được xuất khẩu tới rất nhiều khu vực. Trong nhân của chúng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng.
Cụ thể, chất béo (44,9%), tinh bột (19,9%), đường (13,8%), các nguyên tố vi lượng. Đó là nguyên nhân, giá bán của nhân đào lộn hột không hề rẻ, thậm chí lên đến vài trăm nghìn đồng.
Hạt điều còn đóng góp vào ngành công nghiệp sản xuất dầu ăn vì chúng chứa đến 40% lipit. Bên cạnh làm dấu ăn, thì chúng còn ứng dụng trong điều chế vecni cũng như các loại sơn tường.
Trong cả ngành mỹ phẩm và công nghiệp cũng ứng dụng để chế tạo ra thuốc nhuộm.
Phần trái của cây không được dùng, vì chúng có thể gây bỏng cho lưỡi. Thế nhưng, vitamin C có trong quả này lại cao hơn nhiều lần so với cam. Và ngoài ra chúng còn chứa cả chất khoáng hay vitamin B2.
Do đó, chúng được ứng dụng để chế biến rượu cũng như lên men nước giải khát.
Chúng còn đóng vai trò chủ lực trong các mặt hàng xuất khẩu cung cấp ra thế giới. Những tấn điều rang, chế phẩm từ điều luôn được đón nhận rộng rãi trên thế giới.
Giá trị dinh dưỡng
Trong hạt điều chứa vitamin B2, B6 và E, ngoài ra chúng còn có Kali và Folate. Đây đều là chất giúp giảm nguy cơ tăng acid béo trong cơ thể, giảm cholesterol xấu.
Chất béo có trong hạt điều có thể thay thế cho chất béo thông thường để ngừa bệnh tim.
Những chất có trong hạt điều giúp kiểm soát cân nặng cũng như đẩy mạnh trao đổi chất. Canxi có trong chúng còn giúp chắc xương và hạn chế tình trạng loãng xương ở người già.
Các nguyên tố vi lượng hạn chế bệnh sỏi mật cũng như tiêu giảm chúng đi đáng kể.
Trong hạt điều chứa thành phần lớn collagen và elastin – làm đẹp da và tái tạo tế bào mới. Chúng ngăn ngừa hình thành lão hóa, cũng như tái cấu trúc lại các thế bào.
Hạn chế chức năng của tế bào bị phá vỡ do tác động có hại từ môi trường sống.
Lưu ý khi dùng
Tuy chúng có rất nhiều ưu điểm, tuy nhiên chất béo có trong hạt điều lại có tính hai mặt. Cụ thể, đây là dạng acid béo không bão hòa được và mặt dù nó có lợi nhưng nếu dùng nhiều.
Chúng cũng có thể tạo ra một số chất ung thư bởi dễ bị oxy hóa bởi gốc tự do.
Trong các loại hạt điều chưa qua chế biến an toàn, chúng có chất urushiol. Một chất độc cực có hại khi tiếp xúc với ra và gây ra tình trạng bỏng như đề cập ở trên.
Với trường hợp hạt đã được chế biến và có sử dụng chất bảo quản thì cực kì có hại. Thậm chí có thể chứa các chất gây ra các khối u và ung thư cho cơ thể bạn.
Một số người dị ứng với các thành phần có trong hạt điều tuyệt đối không nên dùng, Để đảm bảo không làm phá vỡ cấu trúc cơ thể và làm đe dọa đến tính mạng.
Khi bảo quản, cần để điều ở nơi khô ráo, hạt chế mối mọt, dùng ngay sau khi mua về.
