Dược liệu từ xa xưa đã được cha ông áp dụng trị bệnh không thể bỏ qua quả vả. Một số người nhầm lẫn với sung cũng dễ hiểu vì hình dáng giống nhau.
Nhưng tác dụng của loại trái này với sức khỏe vượt trội hơn nhiều. Nhiều người vẫn không biết đến chúng và vẫn còn cực kỳ xa lạ.
Nội dung
Giới thiệu về trái vả
Ngoài tên phổ biến nêu trên thì nó còn được gọi là sung Mỹ, quả ngõa hoặc cây tai voi. Một số nơi gọi là vả Ấn Độ khổng lồ/ vả lá rộng, thuộc cùng họ dâu tằm.
Danh pháp khoa học được ghi chép là Ficus auriculata Lour với cực nhiều công dụng.
Nó thuộc chi Ficus, bắt nguồn từ Trung Quốc, ở miền Nam, khu vực núi Himalaya. Ngoài ra còn có mặt ở không ít các nước lân cận như Việt Nam, Lào, Thailan, Campuchia,…
Đối với nước ta, nó vô cùng thích hợp với khí hậu và điều kiện ở đây. Trong đó khu vực Thừa Thiên Huế thuận lợi nhất nên canh tác cực nhiều.
Hình dáng giống với trái sung ta nhưng kích thước to hơn, quan sát kỹ sẽ nhận ra. Nhìn chung dễ trồng, không cần chăm nhiều, phân bón cũng không cần thường xuyên.
Những nơi nào ẩm ướt một chút như bờ suối, các khe suối, vách đá có mạch nước ngầm. Thì chúng sẽ mọc nhiều vì đó là điều kiện môi trường ưa thích.
Đặc điểm chung
Thuộc dòng cây thân gỗ, cỡ nhỏ, chiều cao trên 5m, có thể đạt đến khoảng 10m. Từ thân chia làm nhiều cành nhánh, có phủ lông cứng với các nhánh non.
Lá to, hình trái xoan, có mép răng cưa nhưng không đều đặn, mặt dưới lá có lông. Cuống lá dài, to, số lượng lá nhiều nên trông cây khá um tùm.
Hoa có 4 cánh đài, 2 nhị với hoa đực, còn 3 cánh đài với hoa cái Từ gốc/ cành già mọc ra các cụm hoa to rồi hình thành quả hình cầu hơi dẹt.
Bắt đầu từ tháng 12 bắt đầu xuất hiện và kéo dài suốt 7 tháng. Khi non trái có màu xanh mơn mởn, bên ngoài phủ lông mịn. Bên trong màu trắng, được gọi là cơm, quả vả chín chuyển thành màu đỏ.
Bộ phận sử dụng hữu ích đối với loại cây này gồm lá, rễ và quả. Trong đó sử dụng nhiều và công hiệu nhất chính là phần trái của nó.
Hầu hết đều có thể thu hái quanh năm, không cố định ở một thời điểm nào. Và đặc biệt là dùng tươi, không cần sơ chế, bảo quản.
Các loại vả
Hiện nay có 3 loại chính, mỗi loại mang cho người dùng sự ưa thích khác nhau. Khi chín có màu đỏ tím là vả mật, kích thước to như nắm tay.
Bên trong loại này có nhiều lớp: màu trắng, đỏ tươi và lớp màu vàng có nhiều sợi tua. Ruột có mật sánh màu nâu, nhìn như thạch, ăn ngọt dịu, rất mát.
Chỉ ăn phần ruột còn bên ngoài chát và có nhiều nhựa. Cũng có thể dùng muối nếu thịt của nó cứng, ăn rất ngon.
Một loại khi chín thu hút nhiều muỗi ở trong được gọi là vả muỗi. Tương tự như loại trên, nó cũng có thể dùng muối khi còn xanh.
Loại cuối cùng là vả mâm xôi vì nó mọc ở gốc cây nhìn tựa như mâm xôi. Khi xanh cứng, chát, chín có mật ngọt, nhận dạng là lá nhỏ, ngọn non có màu đỏ.
Tác dụng của quả vả
Nghiên cứu thấy trong trái vả có nhiều protein và chất béo, cùng các vitamin nhóm B. Đồng thời cũng có cả chất nhầy, flavonoid, pectin, polyphenol rất tốt cho cơ thể.
Đặc biệt không thiếu các khoáng chất và nguyên tố vi lượng như kẽm, đồng, sodium, mangan,…
Trong nó có khoảng 2% chất xơ, 9,5% carbohydrate, cung cấp 43 calo với trái tươi. Khi sấy khô thì lượng calo tăng cao, có thể đạt 209 calo kèm theo 48,6% carbonhydrate.
Nhiều người muốn sử dụng nó nhưng không nắm rõ quả vả có tác dụng gì. Với đặc tính ngọt và bình, nó giúp nhuận tràng, trị mụn cóc, đồng thời lợi tiểu. Ngoài ra y học cổ truyền chỉ rõ nó giúp tiêu đờm và giải độc, đặc biệt là rễ và lá.
Trong tây y nó chứa coumarin làm giảm 3 loại ung thư thường gặp. Gồm ung thư vú, ruột kết và tiền liệt tuyến, cũng như làm chắc khỏe xương. Ngừa các bệnh thiếu máu, nhồi máu cơ tim, huyết áp cao ở người già.
Bài thuốc trị táo bón, kết hợp ngõa chín với khoai lang, đường đỏ hầm nhừ. Ăn trong ngày, mỗi ngày 2 lần, liên tục 3-4 ngày là hết, cảm thấy nhẹ nhõm.
Đối với người bị cảm/ ngộ độc, kết hợp với sung, rễ canh châu và lá móc mèo. Thái nhỏ các loại trên, phơi khô, trước khi đem sao vàng thì tẩm lên chút rượu.
Dùng trong 1 tháng liên tục để bệnh dứt hẳn, mỗi ngày sắc 1 lần chia làm 2 lần uống.
Bệnh nhân bị tiêu chảy lâu ngày không chuyển biến, hệ tiêu hóa kém. Áp dụng bài thuốc sao vàng trái vả rồi hãm với đường trắng, uống nóng. Sử dụng hàng ngày như trà/ thay nước cực tốt, kiên trì bệnh sẽ khỏi nhanh.
Trái vả sấy khô, tán bột, đem pha uống chữa được viêm loét dạ dày tá tràng. Mỗi ngày uống 3 lần vào 3 bữa, mỗi lần chỉ 5g, chữa cực nhạy.
Cách muối quả vả
Nguyên liệu rất đơn giản, ngoài quả vả xanh thì chuẩn bị muối, chanh, tỏi, riềng và gừng. Nên sử dụng lọ thủy tinh để muối, tráng qua nước sôi để diệt vi khuẩn. Cần vỉ tre để nén, nếu không thì có thể sử dụng đĩa/ túi bóng nước.
Trước hết gọt vỏ, ngâm cho đỡ chát trong nước pha muối & chanh. Cắt làm đôi, làm 4 hoặc cắt lát ngang tùy ý, để cho ráo nước rồi bắt tay vào muối.
Pha muối trắng với nước cho độ mặn trung bình, khuấy đều cho tan. Xếp lần lượt quả vả, riềng, tỏi, gừng vào lọ thủy tinh, cho nước trên vào.
Lấy vỉ tre/ đĩa nén ở trên sao cho nước ngập hết phần quả là được. Cuối cùng lấy nắp đậy kín miệng lọ, sử dụng sau 7-10 ngày, có vị chua chua, mặn đều.
Cách khác muối chua ngọt được nhiều người ưa thích và nhanh ăn được. Nó có vị chua ngọt trộn lẫn, sử dụng ăn ghém để chống ngấy.
Sơ chế như trên, sau đó ngâm vào nước chanh muối cho đỡ thâm chờ muối. Đun sôi giấm và đường cho tan, thêm ớt tươi, để cho nguội bớt.
Với cách này thì nên thái quả vả mỏng một chút, cho vào lọ nhựa/ thủy tinh. Đổ phần nước đã pha vào cho ngập, không cần nén. Sau 1-2 ngày là có thể sử dụng, cách làm này rút ngắn thời gian lên men.
