Quả bồ hòn là loại trái cây vô cùng quen thuộc trong tâm trí người Việt Nam. Chúng còn là nguồn cảm hứng bất tận trong sáng tạo ca dao tục ngữ.
Có câu: “Ghét nhau bồ hòn cũng méo” – đủ để thấy không ai là chưa từng nghe đến quả này. Tuy quen thuộc nhưng không phải tuyệt đại đa số mọi người đều có thể được sờ, chạm đến chúng.
Như vậy, quả bồ hòn như thế nào, có công dụng gì, chúng ta tìm hiểu qua bài viết sau.
Nội dung
Đặc điểm
Quả bồ hòn nằm trong họ quả Sapindaceae, được đặt khoa học là Mukorossi Gartn. Quả có kích thước nhỏ, mọc thành chùm, tương đối giống với đặc điểm của những chùm nhãn, nho,…
Quả phát triển nhất có mặt cắt cũng chỉ ngang bằng với mặt đồng hồ đeo tay. Hình dạng bên ngoài của quả rất là tròn trịa và hầu như không có quả méo. Lớp vỏ bên ngoài khá sần sùi và nhìn không được thẩm mỹ.
Về tổng thể, quả sẽ có hai hình thái khi chưa chín và lúc đã chín. Khi chưa chín, quả có vỏ màu xanh, trơn nhẵn tựa như trái sung.
Lúc đã chín, phần vỏ chuyển sang màu nâu sẫm, sần sùi, khô lại giống như quả vải. Phần cuống của quả tương đối cứng, ôm chầm lấy phần đỉnh quả.
Khi cắt đôi ra, loại trái cây này sẽ để lộ phần hạt. Hạt của chúng đen bóng như hạt nhãn, nhưng chắc chắn hơn nhiều. Vì là loại quả dày ruột nên hạt đã chiếm phần lớn bên trong của loại quả này.
Thành phần hóa học
Quả bồ hòn tập hợp các chất kháng khuẩn như:
Corynebacterium diphtheriae
Diplococcus pneumoniae
Staphylococcus viridan
Staphylococcus pyogenes
Staphylococcus aureus
Đây là các hợp chất được điều chế từ dịch của trái bồ hòn, có tác dụng kháng viêm. Chúng được tây y xem như là thần dược trong việc ức chế hoạt động của vi khuẩn.
Do đó, ứng dụng rộng rãi khi điều chế các chất kháng sinh ở con người và động vật.
Ngoài ra còn có thành phần saponosid trong quả lên đến 18%, thêm đó là mukuroyiosid Ia, Ib,… Phần hạt của quả còn chứa nhiều chất béo dạng dầu.
Hợp chất này là một dạng lipit, giúp cung cấp các chất béo tốt. Ích lợi cho những người sợ sử dụng dầu động vật vì lo lắng tăng cholesterol xấu. Hiện nay, lipit trong quả bồ hòn được ứng dụng nhiều sản xuất dầu thực vật.
Công dụng
Quả bồ hòn được nhiều người cho rằng quả bồ hòn còn có thể ăn được. Tuy nhiên, do có vị rất đắng, một lượng nhỏ độc tố nên không được xem nó là thực phẩm.
Mặc dù lượng độc tố trong quả này không đáng kể, các nhà khoa học vẫn khuyên không được ăn. Chỉ nên ăn loại quả này khi đã qua chế biến.
Mặt khác, với lượng lớn các chất kháng khuẩn có trong thành phần, quả còn có công dụng chữa bệnh. Các chất kháng khuẩn đặc biệt có thể giúp điều trị các bệnh viêm như viêm amidan và viêm họng.
Chúng ta có thể chữa các bệnh trên bằng cách nhai trực tiếp quả hoặc nấu nước uống. Phương pháp này cũng giúp chữa những bệnh về da liễu như ghẻ, lở loét hay zona thần kinh,…
Ngoài ra, phần vỏ quả có thể dùng để chữa tiểu buốt, tiểu ra máu và tiểu láu. Phần hạt cũng có thể chữa các bệnh về răng miệng như sâu răng, hôi miệng, nhức răng,…
Đặc biệt, loại quả này khi chế thành dầu, bôi lên người sẽ ngăn cản côn trùng bay vào người.
Một công dụng đặc biệt cuối cùng của loại trái cây này là có thể làm thuốc tẩy. Khi chất tẩy rửa hiếm hoi, các thế hệ trước đã sử dụng quả này làm bột giặt, xà phòng,…
Chính vì vậy đã khiến cho ông bà ta gần gũi với loại trái cây này đến thế. Đây là loại thuốc tẩy từ thiên nhiên và hoàn toàn an toàn khi sử dụng.
Một số lưu ý
Quả bồ hòn không có tác hại gì đáng kể. Như đã nói ở trên, quả sẽ có một lượng nhỏ độc tố. Các chất độc này khi ăn sẽ khiến cho cơ thể choáng váng tạm thời.
Hơn nữa, với tính tẩy rửa mạnh, có thể tiêu diệt đi các vi khuẩn có lợi khi ăn tươi. Tuy nhiên, cũng không nên lo lắng khi ăn phải quả này, bởi độc tố sẽ thải ra rất nhanh.
Do đó, khi ăn phải loại trái cây này cũng không hề gây hại cho sức khỏe người sử dụng.
Ngoài ra, với đặc tính tẩy rửa mạnh như chất tẩy rửa, không nên để nó rơi vào mắt. Nếu sơ ý để va phải vào mắt, bạn cần phải rửa mắt thật sạch với nước.
Nước sẽ giúp pha loãng tác động của dịch quả nơi mắt bị tổn thương. Nếu dính vào mắt nên tìm gặp trực tiếp bác sĩ chuyên khoa để được xử lý tốt nhất.
Cuối cùng, hãy chú ý để xa tầm tiếp xúc của trẻ em. Do có hình dạng tương đối nhỏ, kích thích sự hiếu kỳ của trẻ nên trẻ rất dễ nuốt phải.
Vì chúng có thể gây ngạt thở và dẫn đến nguy kịch nếu không được sơ cứu. Tính tẩy rửa mặc dù từ thiên nhiên và an toàn nhưng tránh để tiếp xúc với da trẻ em. Da trẻ em mỏng và dễ bị kích ứng, vì vậy không nên để trẻ tiếp xúc trực tiếp.
Mua quả bồ hòn ở đâu và giá bao nhiêu?
Quả bồ hòn hiện nay cũng được rao bán tương đối phổ biến. Chính vì vậy, không khó để bạn có thể tìm cho mình địa điểm để mua loại trái cây này.
Với nhiều công dụng trong y học và trong cuộc sống nên các tiệm thuốc cũng bán loại quả này. Mức giá của quả trên thị trường giao động khoảng 300.000 – 400.000 đồng/kg.
Tuy nhiên lại có những nơi giá chỉ khoảng 200.000 đồng/kg. Mức giá này cũng quyết định chất lượng của loại quả mà bạn mua được.
Do đó, nếu muốn đảm bảo lựa được quả có chất lượng tốt. Bạn nên tìm đến các trang trại chuyên canh tác chúng để cảm thấy an tâm sử dụng.
Có thể nói, quả bồ hòn là loại trái cây rất tốt cho y học và trong cuộc sống. Không chỉ là nguồn cung dược liệu tuyệt vời, chúng còn bào chế được nhiều loại thuốc.
Ngày nay, việc sử dụng loại quả này để chữa bệnh phổ biến hơn so với thuốc tây. Bởi nó không mang lại các tác dụng phụ như khi sử dụng thuốc tây.
Ứng dụng đời sống của bồ hòn phải kể đến rất nhiều. Nhưng nổi bật nhất là làm các chất tẩy rất hữu ích.
