Cây duối là một loại thuốc quý với nhiều công dụng đặc biệt khi chữa bệnh. Chúng thường mọc nhiều ở các vùng nông thôn tại Việt Nam Chủ yếu được trồng để làm cảnh và chữa bệnh.
Loài thực vật này thuộc họ hàng dâu tằm và hay được gọi với cái tên dân gian là ruối. Để tìm hiểu thêm về công dụng của loài cây này, bạn có thể đọc và tham khảo thêm ở bài viết sau.
Nội dung
Đặc điểm
Cây duối thuộc họ nhà cây dâu tắm và được các nhà khoa học gọi là Streblus asper Lour. Nhưng nhiều người lại quen gọi loài thực vật này bằng các tên là ruối theo tiếng dân tộc Tày.
Trước đây, chúng vốn là loài cây mọc hoang ở các rừng và bụi rậm. Sau này, được con người mang về và được dùng phổ biến nhất vào việc làm hàng rào. Nhờ tán lá của cây mọc rất là dày và rậm rạp, có thể xanh tốt xuống bốn mùa.
Thân của cây duối là thân gỗ với phần thân và cành có kết cấu cực kì chắc khỏe. Chiều dài trung bình khi loài thực vật này trưởng thành là 4-5m với cành lá xum xuê.
Những chiếc lá của chúng có hình giọt nước, mặt lá nhám và có răng cưa nhỏ. Lá mọc ra từ nhánh và so le nhau chứ không đối xứng hai bên.
Những bông hoa duối khi trổ đều có chung một đặc tính nổi bật: Mỗi cành chỉ trổ hoặc là hoa cái hoặc là hoa đực chứ không trổ bông xen kẽ.
Bởi cây duối vốn là một loại cây đơn tính mặt dù cùng gốc mọc ra. Để nhận biết hoa cái hay hoa đực chỉ cần nhìn màu của chúng.
Những bông hoa cái thường có màu xanh lục trong khi đó hoa đực sẽ có màu vàng nhạt. Hoa không mọc thành từng bông riêng rẻ mà mọc thành chùm như những quả tú cầu.
Cây duối cũng mọc quả, quả của chúng thường có hình cầu và chỉ to bằng viên bi ve. Khi chín chúng có thể ăn trực tiếp được, quả chín mang màu vàng ngọt nhẹ.
Thành phần hóa học
Trong cây duối chứa đến 76% là mủ và có đến 23% là cao su. Đây đều là những chất hóa học đóng vai trò quan trọng và đặc biệt trong đời sống con người.
Các nhà khoa học cũng nhận thấy rằng, vỏ của loài thực vật này còn chứa các chất cực quan trọng khác như: Strebl Osid, Asperulosid,…Thân cây duối chủ yếu là acid oleic và một số chất hữu cơ khác.
Các chất này được sử dụng điều chế các hoạt chất trợ tim, hỗ trợ người bị tim mạch. Do đó, các bộ phận được sử dụng làm thuốc của loài thực vật này là nhựa (mủ), thân, rễ và lá.
Tác dụng của cây duối
Trong Đông Y có chỉ ra rằng, cây duối vốn là loài thuốc có tính mát, vị hơi chát. Thường được dùng nhiều nhất trong các trường hợp đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.
Ngăn cản các bệnh phổ thông như kiết lỵ, sâu răng, đau bụng,…Lá cây duối có khả năng sát trùng và cầm máu để tránh trường hợp viêm nhiễm.
Nước sắc từ rễ cây có khả năng chữa các bệnh về xương khớp kinh niên rất tốt.
Đối với những người hay bị bệnh đau đầu, tiểu láy, viêm lợi nên sử dụng cây duối. Lá duối sắc nước uống hỗ trợ điều trị lợi tiểu, điều trị đái buốt, táo bón và khí hư.
Những sản phụ khi sinh xong có thể sử dụng loại thực vật này giúp kích thích tuyến sữa. Giúp cho người mẹ có nhiều sữa hơn cho bé mà không cần dùng sữa ngoài trong 6 tháng đầu.
Mỗi bộ phận trên cây duối đều có những công dụng riêng, cả về hạt duối cũng vậy. Hạt nhóm có thể được dùng để điều trị chứng chảy máu cam hoặc nấu lên uống trị tiêu chảy.
Những người mắc phải chứng bạch ban trong người, cũng nên uống nước cây này để chữa bệnh.
Phần vỏ của loài thực vật này có khả năng chữa các bệnh phổ thông như kiết lỵ. Trong tình thế khẩn cấp nếu bị rắn cắn cũng có thể sử dụng để ức chế nọc độc rắn.
Công dụng của rễ cây chủ yếu là hạ sốt và giảm tình trạng động kinh ở một số người. Mủ duối thì thường dùng sát trùng cũng như trị bệnh tay chân nứt nẻ.
Một số bài thuốc
· Bài thuốc lợi tiểu
Một số người thường gặp phải tình trạng bị bí tiểu hoặc nước tiểu ra ngoài có màu đỏ. Nguyên nhân chính của điều này chính là từ sự bài tiết của thận gặp vấn đề.
Nếu bạn đang gặp phải tình trạng này thì thực hiện theo cách sau: Sử dụng 20g rễ của cây duối và 500ml nước, sắc đến khi cạn còn một chén thì ngừng lại.
· Thuốc trị đau đầu
Sử dụng phần mủ (nhựa) của cây sau đó tiến hành trộn với ít vôi ăn trầu (cực ít). Rồi bôi lên hai miếng giấy nhỏ, dán lên hai bên vùng thái dương.
· Thuốc chữa sâu răng
Vỏ cây duối có thể đem ngâm cùng rượu trong khoảng từ 7-10 ngày. Sau đó lấy ra và thấm một chút vô bông rồi ngậm vào chỗ bị nhức răng.
· Kích sữa cho mẹ
Đầu tiên, rửa sạch lá duối và sắc lấy nước cho bà bầu uống, đặc biệt là những bà mới sinh. Vì đây là giai đoạn quan trọng, cốt lõi trong quá trình trưởng thành của của trẻ nhỏ.
· Trị mụn nhọt
Mụn nhọt có thể điều trị nhanh bằng cách sử dụng nhựa và thoa trực tiếp lên vùng mụn nhọt. Thực hiện liên tục trong nhiều ngày liền để đảm bảo vị thuốc từ cây phát huy hết tác dụng.
· Trị sỏi thận
Cây duối có thể điều trị sỏi thận bằng cách đem ngâm lá với muối sau đó đun với nước lọc. Uống liên tục từ 5-10 ngày để cải thiện tình trạng sức khỏe của người sỏi thận giai đoạn đầu.
Ai nên dùng cây duối?
Trên thực tế, cây duối là dược liệu có thể điều trị đa phần các bệnh thông thường. Tuy nhiên, sẽ có nhiều người bị dị ứng bởi trong cây có một số chất hóa học.
Thì nên cẩn trọng trong quá trình dùng chúng, nhất là các bà mẹ hoặc sản phụ. Với những người đang phải điều trị bằng tây y cũng cần phải hết sức chú ý để tránh tác dụng phụ.
Hiện nay, cây duối vẫn còn mọc hoang rất nhiều ở một số khu vực miền núi. Ở một số trang trại thuốc Đông Y, loài cây này cũng được trồng để bào chế vị thuốc chữa bệnh.
Tuy nhiên, cũng rất khó tìm cây duối ở các tỉnh ven biển vì chúng không thường mọc ở đây.
