Ở các vùng quê chắc chắn cây cau không còn xa lạ mà hầu như gia đình nào cũng có.
Nó vừa có tác dụng trang trí mà quả cũng có thể ăn được. Là món ăn của nhiều cụ già cao tuổi và trở nên vô cùng quen thuộc.
Có nhiều loại, đa dạng cả về kích thước và kiểu dáng. Khiến cho ngôi nhà và khu vườn luôn tươi mới và tăng độ thẩm mỹ.
Nội dung
Giới thiệu chung về cây cau
Danh pháp khoa học chuẩn là Areca catechu L, thuộc cùng họ với cau dừa. Có mặt ở hầu khắp các nước châu Á, châu Phi, Thái Bình Dương,… với số lượng lớn.
Đây là cây dạng thân cột, chiều cao khá vượt trội, có thể lên đến 20m. Trung bình đường kính thân khoảng 10-15 cm, chia thành nhiều đốt.
Các đốt này là sẹo do lá rụng xuống tạo thành, lá cau dạng lá đơn. Có tàu lá dài trên 1,5m với màu xanh thẫm, lá non màu xanh nhạt hơn.
Xẻ thùy rất sâu, lá dạng lông chim, có nhiều nếp gấp dọc khi mới mọc. Bẹ lá là dạng mo, bao lấy thân, từ nách lá mọc ra hoa.
Hoa cau màu trắng, cực thơm, mùi thơm dễ chịu. Có cả hoa đực và cái, trong đó hoa đực rụng trước, tạo quả nhờ hoa cái.
Quả có hình trứng hoặc tròn tùy từng loại, cỡ nhỏ, non có màu xanh, chín chuyển vàng.
Sở hữu bộ rễ chùm, có thể cắm sâu xuống đất nên không cần chăm sóc nhiều. Có rất nhiều loại khác nhau như cây cau cảnh và loại phục vụ ăn trầu.
Đặc điểm cây cau vua
Loài này có danh pháp khoa học Roystonea regia, bắt nguồn từ Florida và khu vực Mexico.
Mỗi cây cao khoảng 8-15m, thân cột, rất thẳng, có bụng phình to ra. Có trường hợp phình 40-60 cm, toàn thân màu xám trắng trông hơi cổ.
Thân có nhiều vòng ngấn do lá rụng in dấu lại, các mo láng và xanh bóng. Tán của nó có thể xòe bóng đường kính 10m với nhiều lá đơn 3-4m.
Lá xẻ thùy kép, có màu xanh dạng lông chim, các phiến có dạng mũi mác. Ngọn hướng thẳng lên trời, xếp thành gân lớn theo chiều dọc.
Từ bẹ lá mọc ra những chùm hoa trắng cực đẹp, bao phấn hơi hồng quyến rũ. Một chùm như vậy sẽ bao gồm cả hoa đực/ cái trong đó hoa đực bầu lép.
Cũng có quả hạch, cỡ 5-8cm, vỏ ngoài cứng, nhiều xơ, màu xanh đậm. Khi già chuyển đỏ và chín thì có màu đen lạ mắt.
Ở Việt Nam nếu trồng loài này thì nó có giống từ Pháp và Đài Loan. Được trồng nhiều ở lối đi vào công viên, trang trí cho khuôn viên hay các cổng nhà.
Đặc điểm cây cau Nhật
Tên gọi khác của giống này là cây cau vàng, kiểng vàng hay cau đuôi phượng. Với danh pháp khoa học chuẩn là Chrysalidocarpus lutescens, bắt nguồn từ đảo Morris và Reunion.
Đặc điểm về thân vẫn là dạng thân thẳng, nhưng thường mọc thành bụi. Gồm nhiều cây tháp xen kẽ, thân của nó có màu xanh pha vàng độc đáo.
Chiều cao tùy theo trồng trong chậu hay ngoài đất, có thể là 1-2m, có thể lên đến 7m. Lá màu vàng nhạt, bẹ lá bóng, khá mềm, cuống lá tròn, phiến lá lông chim kép.
Mùa hoa đến sẽ thấy mùi hương thơm ngát với số lượng bông cực sai. Mọc thành từng chùm, từng cụm, quả chín màu vàng cam, ăn được.
Có ý nghĩa phong thủy tốt, màu sắc nhã nhặn, tượng trưng cho dự uy quyền. Biểu trưng cho sự đủ đầy, no ấm và nó cũng hấp thụ được nhiều chất độc.
Trừ được khí xấu và tà ma, gia chủ từ đó sẽ thấy yên tâm hơn nếu đặt trong nhà. Không gian nhờ vậy cũng thêm tươi sắc, ngoài ra lá của nó còn được dùng trang trí lẵng hoa.
Một số loài cau khác
Cây cau trắng vừa mang đến bóng mát, lại có thêm tác dụng làm đẹp cảnh quan. Đặc điểm về thân, lá vẫn mang đặc điểm chung của loài, tuy nhiên lá hơi buông lơi xuống. Còn có quả to, hình trái xoan, màu xanh/ đỏ vô cùng bắt mắt.
Cây cau đỏ sở hữu những bẹ lá màu đỏ, dáng thẳng trông lạ mắt. Quả ăn trầu vị rất ngon, có màu xanh/ đỏ, quanh năm đều có. Sử dụng trồng làm cảnh nội thất hay ngoài vườn đều có tính thẩm mỹ cao.
Một loài cho quả khắp 4 mùa là cây cau tứ quý hay còn được gọi là cau 4 mùa, cau tứ.
Loại cây này có quả sớm, 1 tuổi đã xuất hiện quả. Đặc biệt, thường chín đúng dịp Tết Nguyên đán với quả màu xanh bóng bẩy.
Hình dạng quả thuôn dài, hầu như kích thước đều nhau, sai quả. Mỗi buồng số lượng khoảng vài trăm quả, là cây sống lâu năm.
Thường người ta dâng lên mâm cúng ông bà tổ tiên vào ngày Tết, ngày giỗ với lòng thành kính.
Với hình dáng nhỏ nhắn, thích hợp trồng trong chậu tô điểm cho nội thất. Chính là cây cau Hawai hay còn gọi với tên trúc Hawai, trông khá mảnh khảnh.
Được bắt nguồn từ Mexico ở phía nam, với thân nhẵn và nhỏ, đốt phân chia đều, nằm thưa nhau.
Mọc theo từng bụi nhỏ, trưởng thành đạt tối đa 3m, lá tựa lá tre nhỏ nhắn. Màu xanh, trông bóng bẩy, mọc đối xứng, có hoa dài, nhỏ và màu vàng.
Quả rất lạ, màu đen, nhỏ xíu mọc trên cành màu đỏ vàng. Cả lá, hoa và quả tạo nên một chậu cây rất đẹp và hài hòa.
Cách trồng và chăm sóc
Khi trồng thì có đất thịt nhiều dinh dưỡng vẫn là tốt nhất, kèm theo khả năng thoát nước.
Loại bỏ cỏ, rác, xác thực vật hay sỏi đá, giun còn sót lại tránh gây bệnh cho cây. Được đánh giá là dễ sống nên trồng vào tháng nào cũng được.
Thời điểm trồng đẹp nhất vẫn là tháng 3, 4 và tháng 8-10 trong năm. Tạo điều kiện tốt nhất cho chúng lớn lên, trước khi trồng bón lót bằng phân chuồng.
Khi lấp đất lên chỉ ở mức độ vừa phải, không lấp quá nhiều khiến bị nghẹn đất. Tưới nước ngay sau đó để có độ ẩm, cây đứng thẳng, không đổ.
Mới trồng tưới nước mỗi ngày một lần, duy trì nửa tháng. Khi đó là đã ra đủ rễ và cắm sâu xuống đất, trồng ở nơi nhiều ánh sáng.
Thiếu ánh sáng sẽ có hiện tượng sinh trưởng yếu, bản lá mỏng, rụng rồi chết. Đối với loại làm cảnh thì yêu cầu nước nhiều và cao hơn các giống khác.
Về sâu bệnh, thường bị tấn công bởi bọ nẹt, rầy mềm, sâu cuốn lá và nhện. Khi đó phun thuốc phòng trừ, có thể dùng BVTV có hiệu quả cao.
