Các loại trái cây hiện nay rất đa dạng, ngồi cả ngày cũng không kể hết. Trong đó người ta thường lựa chọn trồng cây xoài để lấy trái với nhiều công dụng.
Không chỉ cho trái mà còn tạo bóng mát cho sân vườn và có lợi cho sức khỏe. Nhưng lợi ích ra sao, có dinh dưỡng như thế nào thì người ta vẫn luôn thắc mắc.
Nội dung
Miêu tả cây xoài
Tên tiếng Anh gọi là mango, nằm trong chi xoài, thuộc cùng họ đào lộn hột. Danh pháp khoa học được ghi là Mangifera indica, là dạng cây thân gỗ, cỡ lớn.
Được bắt nguồn từ Ấn Độ, dần trở nên phổ biến trồng ở khắp nơi. Đặc biệt nước ta tập trung ở vùng Đông Nam Bộ và ĐB sông Cửu Long rất nhiều.
Mỗi vùng miền có những giống/ loài khác nhau, hương vị khó quên. Một số loại xoài ở Việt nam có thể kể đến xoài Cát Chu/ Cát Hòa Lộc, xoài keo,…
Hình ảnh cây xoài không chỉ có mặt trong đời sống, trong bữa ăn. Nó xuất hiện cả trong văn chương với tác phẩm Cây xoài giàn nho của Na Thù.
Thời học sinh chắc chắn bài văn thuyết minh cây xoài luôn luôn có mặt. Vì thế mang đến cái nhìn quen thuộc của mọi người với loại cây này.
Đặc điểm cây xoài
Thân cao trên 10m, có thể cao đến 20m, trồng trong vườn người ta thường hãm chiều cao chừng 6-7m.
Tán xòe tùy theo từng giống, được xếp vào loại thực vật khỏe khoắn. Rễ cây xoài mọc cắm sâu trong đất từ 6-8m, xòe cách gốc 2m.
Lá cây xoài có hình mũi mác thuôn dài, khá nhẵn và mang mùi thơm ngát. Là dạng lá đơn, nguyên, phân bố trên cành theo vị trí so le.
Mới mọc có màu xanh nõn nà, sau đó chuyển xanh đậm dần khi lớn. Thường là sau 1 tháng mới chuyển màu, hơn nữa lá xuất hiện thì cành dài thêm 20cm.
Chồi mọc không cố định, nếu điều kiện tốt có thể ra 3-4 đợt là bình thường. Ở các ngọn cành hoa trổ ra thành từng chùm kép rất sai.
Mỗi chùm như vậy được tạo bởi 200 đến 400 bông nhỏ li ti, chiều dài chùm 30cm. Trên đó đậu cả hoa lưỡng tính và hoa đực nên thụ phấn chéo nhờ côn trùng.
Bông nhỏ, có màu vàng nhạt, quan sát kỹ thấy 5 lá đài nhỏ. Mặt ngoài có lớp lông tơ bao phủ, chỉ có 1-2 trong số 5 nhị sinh sản được.
Hết mùa hoa sẽ đậu quả, non có màu xanh mướt bắt mắt. Chuyển dần thành vàng khi chín, toàn bộ trái màu vàng và có mùi thơm là ăn được.
Khi chín ăn có vị ngọt lịm, có giống hơi chua một chút, còn xanh cũng ăn được. Nhưng khi xanh ăn chua và đôi khi hơi chát, chấm muối ớt rất ngon. Hạt xoài to, có xơ, hơi dẹt và có màu trắng, có lúc ngả vàng.
Dinh dưỡng và lợi ích
Tốt cho sức khỏe chắc chắn là lợi ích đầu tiên không chỉ xoài mà các quả khác mang lại.
Đặc biệt vì có nhiều enzyme nên hỗ trợ đắc lực cho hệ bài tiết và tiêu hóa. Các vitamin A và C trong đó giúp tăng đề kháng và miễn dịch ở cả trẻ và người lớn.
Nghiên cứu chỉ ra trong nó có nhiều chất như axit gallic, isoquercitrin, astragalin,…
Tác dụng ngừa ung thư, ngăn tế bào gây ung thư lớn lên, kìm hãm sự phát triển của nó.
Tốt cho thị giác, mắt sáng, không bị khô, đẩy lùi bệnh quáng gà ở một số người. Ăn nhiều sẽ giảm đáng kể cholesterol huyết thanh, điều hòa nhịp tim. Đồng thời kiểm soát huyết áp do có lượng lớn kali.
Phục vụ giảm cân vì ăn loại quả này no lâu, bổ sung thêm cả khoáng chất. Chất xơ trong nó sẽ đốt cháy khá nhiều calo nên mọi người có thể tham khảo.
Kỹ thuật trồng cây xoài
Có thể trồng chúng ở nhiều loại đất, ưa thích vẫn là đất thịt pha cát có nước ngầm 2m. Dùng đất vàng, feralit, đất phù sa, đất cát ven biển, đất vàng đỏ cũng không vấn đề gì.
Theo quan sát thì những cây trồng ở nơi cằn cỗi lại cho nhiều quả hơn. Vì những nơi đất tốt, điều kiện thuận lợi chỉ mang đến sự xanh tốt cho lá. Và sự vươn cao, khỏe của thân, năng suất về quả lại thấp hơn.
Từ khi trồng, qua 6-7 năm chăm sóc mới có trái ăn, có loại ngắn hơn thì khoảng 3-4 năm.
Chúng chịu được nóng và hạn nên dù nhiệt độ 40-45 độ thì vẫn sống tốt. Riêng loài thực vật này lại có khá nhiều cách để nhân giống và cho hiệu quả cao.
Ví dụ như trồng bằng hạt, giâm cành, chiết cành, thậm chí là ghép cành đều sống được.
Đối với trồng bằng hạt, chọn hạt ở cây chủ có giống tốt, khỏe, không sâu. Hơn nữa không bị mắc nấm/ dị biến, như vậy sẽ giữ được hầu hết đặc tính ở cây chủ.
Tuy nhiên cách này rất lâu mới thu hoạch được quả, thường là 6-7 năm. Nên bà con không thường xuyên áp dụng, nếu trồng để kinh doanh thì không hiệu quả.
3 cách còn lại nhanh cho quả, nhưng cách làm đòi hỏi kỹ thuật. Khi mới trồng cần nhiều nước nên 1 ngày tưới cho chúng 3-4 lần.
Sau đó giảm tần suất tưới, giữ độ ẩm cho chúng là được. Cách chăm sóc cây xoài không khó, chỉ cần chú ý đến mức nước tưới và điều kiện ánh sáng.
Vì là giống ưa sáng nên trồng 2 cây cách xa nhay một chút. Về dinh dưỡng, loài này đòi hỏi khá cao nên thường xuyên bón phân sẽ cho quả quanh năm.
Các món với quả xoài
Món ăn số 1 ngon nhất phải kể đến các món gỏi chua cay ăn kèm giảm độ ngấy. Gỏi xoài bò khô là một điển hình, chuẩn bị thêm bò khô sợi, ớt, lá bạc hà. Cùng gia vị trong bếp là có thể bắt tay vào trộn gỏi (hay còn gọi là nộm).
Nên chọn giống xoài tượng còn xanh, đem thái (nạo) sợi. Bò khô xé những sợi to cho đều, lá bạc hà băm nhỏ, có thêm lạc rang giã dập cho thơm.
Đánh tan đường với mắm, độ ngọt tùy khẩu vị, băm ớt cho vào khuấy đều. Rưới vào tô đựng nguyên liệu xé sợi bên trên, đảo đều tay, bày ra đĩa.
Bên trên bày lá bạc hà băm, lạc rang giã dập và dùng ngay. Vị chua ngọt gây thương nhớ, chú ý không cho lạc vào đảo cùng vì sẽ mất độ giòn.
Bên cạnh đó có thể làm bánh mousse, salad, sinh tố, gỏi xoài tôm thịt,… Mỗi món mang đến lợi ích về sức khỏe riêng, nhìn chung dễ chế biến, dễ ăn.
