Với lợi thế có đường bờ biển dài khắp đất nước, Việt Nam đánh bắt được nhiều loại cá. Trong đó thu hoạch nhiều nhất là cá cơm có giá trị cao trong nhiều mặt.
Những chai nước mắm ngon hảo hạng cũng nhờ đó mà được tạo ra dễ dàng. Trở thành gia vị nức tiếng đặc trưng của nước ta. Bên cạnh đó có thể chế biến nhiều kiểu tạo nhiều món ăn độc đáo.
Nội dung
Giới thiệu về cá cơm
Đây là một trong số cái tên sống ở vùng nước mặn, nằm trong dòng cá trổng. Chúng chỉ bé như đầu đũa, tập tính bơi thành đàn khổng lồ.
Mỗi lần đánh bắt được một đàn như vậy có thể nặng hàng trăm tấn. Ngoài ở biển thì vùng nước lợ cũng xuất hiện số ít.
Tên gọi khác là cá nờm, có nhiều ở biển Thanh Hóa vào biển miền Nam. Mùa nước cạn tháng 3 âm lịch là mùa cá nờm bội thu của ngư dân Thanh Hóa.
Còn Quảng Trị là thời gian sau Tết Nguyên đán từ tháng 1-5. Riêng vùng Nha Trang – Phú Quốc có 2 mùa là tháng 7,8 và tháng 10,11.
Chúng bơi thành từng đàn, bơi gần mặt nước, ăn phù du. Nhìn chung chúng đều sở hữu đặc điểm của họ trổng. Rất dễ để phân biệt với các loại khác, nhưng thân hình hơi bé khó quan sát.
Đặc điểm chung
Mỗi con có chiều dài từ 12 đến khoảng 50 cm, thuộc lớp Actinopterygii, họ Engraulidae.
Có thân màu trắng trong, thường gặp loại dài như ngón tay người. Trội hơn thì có kích thước như trên nhưng khá hiếm.
Đầu nhỏ xíu nhưng lại có đôi mắt to chiếm gần hết đầu. Phần gần mang có màu hơi đỏ, vây cực mỏng manh, siêu nhỏ.
Trên thân còn có vệt sáng màu bạc kéo dài từ mang xuống đuôi. Các vây khác hầu như không nhìn thấy rõ vì rất nhỏ.
Có rất nhiều loại như cơm than/ đỏ/ sọc tiêu/ sọc phấn/ cơm lép/ phấn chì,… Giống đỏ vị đậm đà hơn, thân có màu nước trà atiso.
Sọc tiêu có thân dài, dẹt ngang, mõm nhọn, nhô ra. Vùng lườn bụng xuất hiện nhiều vảy gai, thân có vảy tròn. Khi mất vảy lộ màu kem nhạt, hông điểm một sọc bạc.
Sử dụng để làm mắm là giống nờm trắng ngắn – loại nhỏ nhất. Thân màu trắng, nhiều vảy nhưng dễ rụng, bụng có vây xanh mỏng. Bên hông điểm dọc trắng bạc dọc thân, vây lưng nhỏ.
Phổ biến và đông đảo nhất là nờm thường với chiều dài 5-7 cm/ con. Đầu to hơn thân, mắt to, thân trắng có đốm xanh lục ở đầu.
Cơm than thân hình trụ 6 đến 8 cm, thịt siêu mềm. Nếu các loại khác chỉ có 1 sọc thì loại này lại có đến 2 sọc đen ở lườn.
Dinh dưỡng khi ăn
Các nhà động vật học đã tìm thấy các axit béo, protein, các khoáng chất. Cũng như canxi, omega3, natri, kẽm, cholesterol tốt cho sức khỏe. Ngoài ra giàu vitamin đa dạng như B12, A, B6, thiamin, K, E, …
Bởi vậy những người thường ăn loại cá này có tim mạch tốt. Khả năng bị đột quỵ, xơ vữa động mạch dường như rất thấp.
Hơn nữa họ còn có xương chắc khỏe, loãng xương và các bệnh lý khác không có. Trẻ nhỏ phát triển xương tốt nhờ canxi lượng lớn, răng từ đó cũng chắc hơn.
Mắt sáng nhờ vitamin A, người già ăn nhiều sẽ giảm bệnh đục thủy tinh thể. Tình trạng mệt mỏi, hay quên, thần kinh, trầm cảm bị đẩy lùi rõ rệt.
Cách chế biến cá cơm tươi
Cá cơm chiên bột sẽ khiến bạn ngạc nhiên rằng bé như vậy mà cũng chiên được sao.
Trước khi chiên nên bỏ phần đầu và đuôi, chỉ giữ lại mình, rửa sạch. Dùng bột chiên giòn hòa với trứng gà và nước lạnh, thêm chút mắm cho đậm.
Tiếp đó cho tiêu, hành lá băm vào khuấy cho thật đều và không bị vón cục. Cho phần cá vào đảo nhẹ nhàng và bắt đầu chiên.
Đun khi nào dầu xuất hiện bọt khí li ti thì múc từng muỗng cả bột & cá đổ vào. Chiên khi nào vàng 2 mặt thì vớt ra thấm bớt dầu bằng giấy báo.
Loại này có xương cực mềm nên không chỉ chiên mà còn có thể nấu canh được. Canh chua chính là sở trường của nhiều bà nội chợ.
Xào hỗn hợp cà chua bổ múi cau, dưa cải chua vắt bớt nước. CÙng với khế thái mỏng, dứa cắt khúc với gia vị rồi cho nước vào.
Khi nước sôi cho cá vào đun lửa thật to, cuối cùng cho thì là, hành vào là xong. Có thể thêm ớt cho cay, giá trần tùy gia đình.
Cách kho cá cơm ngon
Cá cơm kho tiêu dường như đã trở thành món ăn tiên quyết mùa mưa lạnh. Nên ướp với muối để săn thịt, ớt, hành băm nhỏ.
Xào sơ cá với dầu rồi cho nước sấp mặt, khi nước bắt đầu cạn cho hành/ ớt vào. Đến khi thật sánh thì tắt bếp, rắc tiêu lên càng nhiều càng thơm.
Bên cạnh đó còn có thể kho tiêu xanh, kho tiêu kiểu miền Trung hoặc kho tiêu nước dừa. Một số chú ý là nên bỏ đầu và đuôi, thêm nước hàng để màu đẹp hơn.
Món dự trữ được lâu, ăn được trong suốt mùa đông có lẽ là cá cơm khô nổi tiếng. Có thể rim với mỡ hoặc rim mắm ăn với cơm gạo tám nóng rất tuyệt.
Món ăn cực hao cơm không thể bỏ lỡ là cá cơm rim mặn ngọt. Phi thơm 3-4 nhánh tỏi băm nhỏ trong dầu sôi cho vàng & thơm.
Sau đó cho nờm khô vào đảo thật nhanh tay, hạ lửa vừa. Chú ý không cho nhiều hơn như vậy sẽ át đi mùi nờm khô. Tiếp đó cho đường, đảo trong 1-2 phút với lửa to là tắt bếp ngay không sẽ bị cháy.
Ngoài ra có thể chế biến món khô nờm dầm me/ rang với tiêu ớt. Hoặc làm quà cho người thân khi đi du lịch ở Phú Quốc, Nha Trang,…
Nước mắm cá cơm của Việt Nam
Trên trường quốc tế Việt Nam là cái tên đình đám về nước mắm làm từ cá nờm. Hầu như có thể làm mắm từ nhiều nguyên liệu. Tuy nhiên đây vẫn là nguyên liệu chuẩn chỉ nhất với hương vị chất lượng cao.
Nước mắm có vị trội, hàm lượng đạm cao, dinh dưỡng gấp nhiều lần. Chọn loại tươi ngon nhất, thường là trỏng than, ngay khi vừa được đưa vào bờ.
Như vậy vị mắm mới tươi ngon, chọn con có màu sáng, tanh tự nhiên. Không chọn con có mồm và mang mở, thân màu tối là con ươn.
Quá trình chọn cá là quan trọng nhất, quyết định thành phẩm. Ủ với muối trong 6 tháng có thể chắt mắm ra dùng như thị trường vẫn bán.
Xem thêm :
- Các loại cá cảnh đẹp dễ nuôi và được ưa chuộng nhất việt nam
- Cá cờ biển và cảnh có gì khác nhau mua ở đâu giá bao nhiêu
- Cá chuồn có những loài nào giá cả bao nhiêu mua ở đâu
- Cá chình làm những món gì ngon giá cả bao nhiêu
- Cá dứa là cá gì ? Làm món gì ngon ? Mua ở đâu, giá bao nhiêu
