Cứ mùa đông tháng 10, 11 gần kề là mọi người đua nhau đi chụp ảnh hoa tam giác mạch. Loài hoa vô cùng đẹp thường phủ kín các triền núi phía Bắc nước ta.
Một số du khách không khỏi băn khoăn trồng nhiều như vậy còn có mục đích gì khác không?
Nội dung
Giới thiệu tam giác mạch
Mọi người đánh giá loại hoa này có một vẻ đẹp thơ mộng lạ thường. Trong nó có gì đó lãng mạn, ưu tư làm cho lòng người dễ lay động và xao xuyến.
Có sự tích kể lại ông trời đã sai nàng tiên Lúa và Ngô đi gieo hạt xuống cho dân chúng. Sau khi gieo còn thừa một ít vụn cả ngô và lúa, họ đã gieo xuống núi đá.
Từ khe núi mọc lên nhiều cây có thân xanh, bông hồng nhạt, lá tam giác. Khi người dân ăn hết lương thực mà chưa đến vụ sau. Thì họ mới nghĩ đến việc đi tìm thức ăn ở nơi khác và họ tìm đến các dãy núi đá.
Khi thấy loài cây này họ thử ngắt về nấu thấy rất ngon, làm nhiều món. Vị cũng giống lúa ngô, dễ ăn, từ đó được sử dụng rất nhiều trong đời sống.
Mọc lên từ vụn lúa ngô, họ nhà lúa nên gọi là mạch. Nhìn kỹ thì thấy lá cây có hình tam giác, vì thế hình thành nên cái tên như hiện giờ.
Đây chính là ý nghĩa hoa tam giác mạch gắn với đồng bào miền núi Việt Nam ở phía Bắc.
Cánh đồng hoa tam giác mạch đã quá đỗi thân quen trên các vùng núi cao. Không chỉ riêng bà con ở đây biết mà khắp đất nước ai cũng đã nghe qua.
Nhiều người còn mê mẩn sắc hoa ấy lặn lội từ xa lên chỉ để chụp những bức ảnh đẹp.
Đặc điểm chung
Ngoài cái tên phổ biến hay gọi thì nó còn được gọi là mạch ba góc. Một số nơi gọi là lúa mạch đen, có người gọi là kiều mạch, đều chỉ chung một loại.
Trong sách thực vật có tên khoa học Fagopyrum esculentum Moench và là cây thân thảo. Thực tế đây là cây thuộc họ rau răm, thân mảnh mai, ngọn dài vươn lên.
Chiều cao mỗi cây từ 30cm đến 1m, có một số cây vượt trội đạt 1,5m. Thân nhẵn thẳng đứng, có 2 màu là đỏ và lục, phân thành nhiều cành, nhánh nhỏ.
Lá gốc hình tim, màu xanh, nhìn tổng thể là thì có hình tam giác nhọn. Các mép trơn không có răng cưa, hai mặt lá đều nhẵn bóng, có cuống.
Chỉ có lá ở ngọn là không cuống và kích thước nhỏ hơn. Các lá này khá mỏng, chìa nhẹ ra và ôm lấy các thân lá.
Từ nách lá hoặc ngọn cây mọc ra nhiều bông thành từng chùm. Có 3 màu là trắng, hồng phớt/ đậm xen kẽ hòa quyện với nhau với 5 phiến hoa. Mùa hoa chính là tháng 10, 11, cực sai hoa, thường phủ kín cả đồi.
Nhị 8 được mọc xen kẽ với cánh, có cuống và cúng có cả quả bế. Kích thước quả nhỏ xíu chỉ 6 đến 8mm, hình bầu dục nhưng có 3 góc nhọn.
Các quả lại mọc cao hơn đài có nội nhũ và màu nâu đen khá nổi bật. Một số tỉnh miền núi có rất nhiều là Lạng Sơn, Thái Nguyên, vùng núi Cao Bằng, đặc biệt là Hà Giang.
Có công dụng cho cả bữa ăn của con người, dùng để nuôi gia súc, chăn nuôi cũng thích hợp.
Lễ hội hoa tam giác mạch Hà Giang
Loài hoa này khi mọc số lượng lớn thành từng dải, từng cánh đồng thì vô cùng tuyệt đẹp. Có nhiều nhất ở vùng núi phía Bắc và địa điểm ấn tượng nhất là Hà Giang.
Hằng năm nơi đây còn tổ chức lễ hội về loài hoa này thu hút hàng chục ngàn lượt khách.
Nó thường tổ chức vào cuối tháng 11 ở quảng trường với nhiều hoạt động. Nhằm quảng bá vẻ đẹp nơi đây, các tác dụng của kiều mạch.
Cũng như giá trị về mặt văn hóa và di sản đặc trưng của Đồng Văn, Hà Giang. Năm 2020 đã có các hoạt động như thi dù lượn, đạp xe địa hình.
Cùng hoạt động liên hoan ẩm thực, triển lãm ảnh, làm bánh từ kiều mạch. Các buổi biểu diễn về dệt trang phục và nhạc cụ truyền thống của người Mông,…
Ngoài ra mùa hoa tam giác mạch Đà Lạt cũng được mọi người quan tâm không kém.
Nơi đây có rất nhiều vườn kiều mạch thuận tiện cho du khách miền Nam chiêm ngưỡng. Mà không phải đi xa vẫn hưởng trọn sắc của loài kiều mạch này.
Chỉ cần chăm chút kỹ với các điều kiện tốt thì chất lượng cũng gần như ở Hà Giang. Một số vườn tiêu biểu là Đà Lạt Milk Farm, vườn chùa Vạn Đức, ấp Ánh Sáng,…
Hoa tam giác mạch để làm gì
Các nhà khoa học tìm thấy trong cây có nhiều glucosid, rutosid ở thân và lá. Ngoài ra có rất nhiều chất tốt khác với sức khỏe, có cả đường và tinh bột.
Hoa có tính bình, vị chát và pha chút ngọt nhẹ, trong bộ kinh tỳ, vị, đại tràng. Vì thế tác dụng về giải độc, hạ khí, thanh nhiệt rất tốt, lợi tiểu,… Lá khô đem xay thành bột làm phẩm màu tự nhiên bảo vệ da khỏi ung thư.
Đây là thức ăn phổ biến của người dân vùng cao vừa làm bánh, vừa nấu cháo được. Mà lại có thể chăn nuôi gia súc mau lớn, rất tốt.
Có nhiều chất chống xơ vữa động mạch ở người già, hay bệnh viêm võng mạc. Cúng như giảm khả năng tăng huyết áp đột ngột, xuất huyết máu, giảm cả mỡ máu.
Hỗ trợ thính và thị giác nếu ăn canh nấu từ lá cây, còn giúp dễ tiêu hóa. Bột từ hạt tác dụng là làm giảm sưng và giảm mồ hôi với những người đổ mồ hôi nhiều.
Các cách dùng kiều mạch làm thuốc
Ai bị xuất huyết đáy mắt hay bệnh về tăng huyết áp thì uống nước sắc từ lá. Kết hợp với ngó sen và uống nhiều lần trong ngày.
Uống bột pha với nước ấm trị mụn nhọt hay đầy bụng, kiết lỵ cực nhạy. Ăn bánh làm từ đường mía và kiều mạch là cách tốt nhất trị ra mồ hôi trộm ở trẻ em.
Hoặc những ai bị suy nhược cơ thể sử dụng rất tốt, chỉ cần nướng lên ăn liền.
Ngoài ra bột hòa vào nước còn dùng được tác dụng như sữa rửa mặt. Khi nào thấy dạng sệt thì mát xa mặt rồi rửa lại với nước đẩy lùi mụn đầu đen.
Đem hạt của cây hấp với nấm và mực ống, thêm hành tây, phô mai, tiêu và gia vị. Ăn cực bổ mà còn giúp giải nhiệt, rất ngon và là đặc sản.
