“Sắc trà hương mộc” – có lẽ hoa mộc đã để lại nhiều vấn vương trong lòng mọi người. Bởi hương thơm mê người cũng như vẻ đẹp dịu dàng của nó.
Nếu đến vùng Kon Tum hoặc Cúc Phương thì bạn sẽ bắt gặp rất nhiều loài cây này. Trong sân vườn của nhiều gia đình Việt cũng trồng cây mộc để làm cảnh, mùi hương rất dễ chịu.
Bên cạnh đó cũng mang đến nhiều lợi ích trong cuộc sống. Là nguyên liệu bào chế các loại thuốc thảo mộc trong Đông y.
Cùng tìm hiểu đặc điểm về loài hoa thân thuộc này. Có thể nhiều điều bạn chưa từng biết về nó.
Nội dung
Giới thiệu về cây hoa mộc
Đây là loài cây bắt nguồn từ châu Á, là thực vật bản địa của nơi đây. Trung Quốc là nơi bắt nguồn đầu tiên và không lâu sau đó đã đến nước ta.
Cây có tên khoa học là Osmanthus Fragrans, thuộc họ tường vy. Với rất nhiều tên gọi khác như mộc tê, quế hoa, cây hương mộc.
Loài này sinh trưởng tốc độ chậm hơn so với các cây khá. Nhưng phát triển rất tốt và không mắc sâu, bệnh hại.
Không cần tốn nhiều thời gian, công sức chăm sóc mà cây vẫn có thể cao lớn và trổ bông.
Hầu hết cây sống được trên mọi loại tất, dù tơi xốp hay hơi khô cằn một chút. Vào mùa mưa, đất ẩm cây sẽ phát triển nhanh hơn.
Thực tế có rất ít cây ưa bóng, trong đó phải kể đến hoa mộc tê. Nó cũng là một trong số các loài thực vật thích hợp với khí hậu nước ta.
Nói chung đây là loài cây có ưu điểm cả về sắc và hương. Vẻ đẹp và hương thơm của mộc tê làm cho mọi người phải ngây ngất.
Về tác dụng thì cây quế cũng mang nhiều tác dụng cho cuộc sống thường ngày. Cũng góp phần vào các vị thuốc Đông y, tốt cho sức khỏe con người.
Đặc điểm của cây hoa mộc
Mộc tê là dạng cây bụi, có thân gỗ, sống trường tồn theo thời gian. Cây cao trung bình khoảng 3m, có cây vượt trội hơn lên tới 15m.
Thân cây chia làm nhiều cành, nhánh nhỏ, có màu nâu xám. Lá cây có hình bầu dục, viền răng cưa, màu xanh đậm. Mặt lá nhẵn và bóng, không có lông, chiều dài lá khoảng 7-15cm, bề rộng 4cm.
Hoa mộc có 3 màu sắc chủ yếu là màu cam, vàng và màu trắng. Trong đó mộc trắng phổ biến hơn cả ở nước ta. Cánh hoa có bản lớn, mịn màng và khá bóng bẩy.
Vị trí trổ bông là từ cá kẽ lá hoặc phía ngọn cây, thường nở vào mùa thu. Mang đến hương thơm ngọt ngào, quyến rũ, làm say đắm lòng người. Nhiều người cảm nhận mùi hương tựa như mùi mơ hoặc đào chín.
Khi thời kỳ trổ bông trôi qua sẽ xuất hiện quả mộc màu tím. Quả chín chuyển sang màu đen, cỡ nhỏ 0.9-2cm.
Quả chín nhiều vào mùa xuân nhưng rất khó có thể thấy được. Bởi quá trình đậu quả không mấy dễ dàng.
Trên thế giới hầu hết khu vực Á Âu, Bắc Mỹ cây đều phát triển được. Ở Việt Nam bạn có thể bắt gặp nhiều ở vườn Cúc Phương – Ninh Bình, hoặc khu vực Kon Tum.
Cách trồng cây mộc hương
Phương pháp nhân giống chủ yếu được sử dụng là chiết/ giâm cành. Bạn có thể tìm mua cây giống tại các nhà vườn có uy tín và trồng trực tiếp vào đất.
Nên lựa đất có dinh dưỡng cao, trồng trong chậu phải đảm bảo thoát nước được. Khí hậu ấm áp sẽ giúp cây tăng trưởng nhanh hơn. Tuy nhiên khí hậu lạnh cây cũng chống chịu rất tốt.
Khi trồng chú ý cung cấp đủ nước, đất, ánh sáng và phân bón cho cây. Trồng cây ở nơi đón nhận đủ ánh sáng mặt trời, tránh nơi nắng quá nhiều.
Về đất, sử dụng loại đất thịt, thoát nước tốt, tơi xốp là tốt nhất. Tưới nước thường xuyên để cây luôn có độ ẩm nhất định.
Phân bón thì tưới theo chu kỳ 3 đến 4 tháng/ lần, nên bón NPK với lượng cho phép. Cây có thể hấp thụ tốt mà không gây ô nhiễm môi trường.
Khi mới bắt đầu trồng bạn nên chọn các cành giâm khỏe và giâm cùng trấu & đất. Sau 2 đến 2,5 tháng là cây đã có thể mọc rễ và chuyển sang chậu nếu muốn.
Loài cây này không khó trồng, chăm sóc cũng không quá phức tạp. Vì thế mức độ phổ biến của nó khá cao, là loài cây gắn liền với cuộc sống thường ngày.
Ý nghĩa của hoa mộc
Đây được coi là loài hoa thanh tịnh nên được sử dụng nhiều ở các đền chùa. Một số khác gặp ở các danh lam hay di tích lâu đời. Bởi cây có dáng mảnh mai, hương thơm nhè nhẹ khác hẳn với các loài khác.
Trong phạm vị gia đình, cây được trồng trong các bồn hoặc chậu cây. Đặt ở sân hoặc trong nhà giúp ngôi nhà thêm trang nhã và tỏa hương thơm.
Trong ẩm thực, các bộ phận của cây được sử dụng để trang trí cho các món ăn.
Một số biệt thự, khu nhà tập thể cũng xuất hiện loài hoa này ở cả trước và sau nhà. Hương thơm nó mang đến giúp mọi người dễ chịu, xua tan đi mệt mỏi.
Đình chùa thường trồng loài cây này nhằm đuổi tà ma, rất thích hợp với chốn linh thiêng. Bởi ý nghĩa của nó là mang đến sự bình yên, xua tan đi sự đen đủi.
Tác dụng chữa bệnh
Mọi bộ phận của cây đều có tác dụng để điều chế thuốc trong Đông y. Từ phần vỏ, thân đến lá cây và hoa đều có tác dụng chữa bệnh hiệu quả.
Bởi hoa có đặc tính ấm và cay, còn quả có đặc tính ngọt. Tác dụng đầu tiên của hoa mộc là làm giảm đau lưng và đau răng. Hơn nữa còn giảm đau bụng, hóa đờm cho cả người lớn và trẻ em.
Còn quả giúp chữa đau dạ dày, bổ thận, tán hàn, đau gan. Rễ cây đặc trị phong tê thấp, đau lưng/ răng, thận hư, đau gân cốt,…
Vỏ của cây giúp sáng mắt, đẹp da khi nấu lên và lấy nước uống. Một số tài liệu có ghi chép sử dụng cây để chữa về răng miệng cực kỳ hiệu quả.
Dùng hoa mộc sắc/ ngâm rượu đem súc miệng giúp giảm đau răng, loại mỏ mùi hôi từ răng miệng. Cũng theo cách này đem ngậm/ khò họng giúp giảm đờm và đau họng.
Kết hợp quả mộc cùng với hương phụ, tiểu hồi và cao lương với tỷ lệ nhất định. Đem sắc lên uống 2-3 lần trong ngày giúp cải thiện bệnh dạ dày rõ rệt.
Ngoài ra còn sử dụng để chiết suất nước hoa hoặc để ướp trà. Hay làm tinh dầu dưỡng tóc giúp tóc óng mượt và thơm hơn.
